We hebben het allemaal in ons keukenkastje staan: peper & zout. Echte basissmaakmakers in de keuken. Beide dienen ze als smaakversterkers zonder zelf al te nadrukkelijk aanwezig te zijn.

Tenzij je natuurlijk uitschiet met het potje 😉

Maar wat is zout precies? En wat is peper?

Dat zal ik je hieronder uitleggen.

Zout wordt gewonnen uit ondergrondse zoutlagen. Deze zoutlagen zijn ontstaan doordat de zee op bepaalde plekken door het klimaat is verdampt. Hierdoor is steenzout ontstaan. Dit steenzout gaat naar de fabriek waar het wordt gewassen, gekookt en gedroogd en vervolgens in een verpakking gedaan. Dan is het klaar voor gebruik.

Ons lichaam heeft zout nodig om gezond te blijven. Natrium (het grootste bestandsdeel van zout) zorgt voor de vochtregeling in ons lichaam en heeft een belangrijke functie in de bloeddruk.

‘ Teveel zout kan zorgen voor een hoge bloeddruk of vochtophoping in je lichaam’

Een hoge bloeddruk  merk je niet direct door bepaalde symptomen.  Vochtophoping kun je wel zelf signaleren. Vochtophoping in je lichaam kan voor een opgeblazen gevoel zorgen, je kan het merken aan een ring aan je vinger die je minder makkelijk loskrijgt, de afdruk in je huid van het elastiek van je sokken of je kijkt in de spiegel en ziet je gezicht voller worden..

Daarnaast kan teveel zout ook zorgen voor sufheid, nierfunctiestoornissen, hart- en vaatziekten en botontkalking.

Maar hoe weet je nou wat teveel zout is? En wat kun je er aan doen?

Om je lichaam in optimale gezondheid te houden heb je per dag 575 mg (milligram) natrium nodig.

1 gram zout bevat 400 mg natrium. Dat is dus 1,5 gram zout per dag.We gebruiken gemiddeld 10 mg(!) per dag. Veel te veel dus.

Zoals je op de foto kunt zien is 1,5 mg nauwelijks een theelepeltje vol.

‘ Het meeste zout krijgen we binnen door bewerkte voedingsmiddelen als brood, kaas, vleeswaren, bewerkt vlees en vis, soep, voedsel uit blik, snacks als chips  en koek en kant-en-klare producten.’ 

Gelukkig kun je er zelf op letten dat je niet teveel zout eet

In brood mag tegenwoordig minder zout worden toegevoegd, maar helaas wordt hier niet altijd naar geluisterd door supermarkten en bakkers.  Tenzij je je eigen broodjes bakt, kun je er vanuit gaan dat in brood per snee ongeveer 0,4 gram zout zit.

Van verschillende kaassoorten kun je versies met minder zout kopen, kies je dan ook nog voor een 20+ of 30+ variant dan krijg je ook minder verzadigd vet binnen.

Probeer bij vlees en vis voor de minst bewerkte varianten te gaan.

Lees bij voedsel uit blik goed de ingrediënten. Zit er zout in je tomaten uit blik? Geen ramp, maar voeg dan zelf geen extra zout toe aan het gerecht dat je maakt.

Let op als je gebruik maakt van kruidenmixen, hierin zit vaak veel zout. Maak zelf eenvoudig een alternatieve kruidenmix zonder zout of koop een kruidenmix waarvan geen zout is toegevoegd. Lees dus goed het etiket.

Kant- en- klaar- maaltijden gooi ik direct over boord. Ze bevatten niet alleen enorm veel zout (hoe krijg je dat prakje anders op smaak?) Ze bevatten ook veel verzadigd vet, te weinig groente, te weinig vezels en ze vullen niet genoeg of juist teveel waardoor je meer eet dan je nodig hebt.

Van de kant- en- klare maaltijdsalades uit de supermarkt ben ik ook geen fan. Ze zien er misschien aanlokkelijk uit, en er zitten groenten in. Dat klopt. Het grootste nadeel zit em in de zakjes dressing, croutons en kaasschaafsel. Deze     ‘ smaakmakers’ toveren deze – in eerste instantie-  gezonde maaltijd om in een calorieënbom. Daarnaast worden er veel conserveringsmiddelen (waaronder zout en suiker) aan toegevoegd om ervoor te zorgen dat die frisse slablaadjes  er ook een tijdje fris blijven uitzien.  Zelf een lekkere salade maken is net zo makkelijk.

Door dagelijks zout aan je gerechten toe te voegen, ga je er steeds meer van eten omdat je went aan de smaak.

Laat die zoutpot dus maar in het keukenkastje staan en laat je verrassen door de natuurlijke smaak van producten, of als je toch iets wilt gebruiken kies dan voor andere kruiden en specerijen. Keuze genoeg!

Dan is het nu tijd voor peper

Peper is een specerij en groeit als een besje aan de tropische peperplant. Het wordt al eeuwenlang gebruikt in landen als Griekenland en India. De Egyptenaren en Romeinen gebruikten het en al sinds de tijd van de V.O.C. is peper ook in de Nederlandse keuken te vinden. Het mooie van peper is dat het in vele gerechten kan worden gebruikt. Vlees, vis, aardappelgerechten, het maakt niet uit, het peperplantje is bevriend met iedereen.

De scherpe smaak van peper komt door de piperine. Niet te verwarren met capsaïsine, dit is het de scherpe stof van Spaanse peper wat overigens een geheel andere plantensoort is.

Verschil tussen kruiden en specerijen:

‘ Kruiden houden van een gematigd klimaat en zijn vaak de bladeren, stengels, vruchten of zaden  van groene planten.

Specerijen komen uit tropische landen en zijn vaak bloemen, peulen of wortels van planten’

Wat betreft je gezondheid heeft peper toch een streepje voor op zout.  Peper zorgt niet voor een hoge bloeddruk of andere gezondheidsklachten zoals zout dat kan doen. Peper bevat wel allyalkoxybenzenen, dit zijn plantengifstoffen die van nature in de plant zitten. Deze stof zit ook in veel andere kruiden en groenten en aardappelen. Je moet trouwens wel erg veel peper eten voordat dit schadelijk is voor je gezondheid.

Als de tranen je in de ogen schieten en je een hoestbui krijgt dan weet je zelf toch ook wel dat je iets te royaal met de pepermolen in de weer bent geweest.

De gezondheidseffecten van peper wegen ruimschoots op tegen de allyalkoxybenzenen in het plantje. Dus ga lekker zelf de keuken in, maak je eigen maaltijden, haal je zoutbehoefte uit de voedingsmiddelen waar het al aan is toegevoegd en experimenteer met peper en andere kruiden en specerijen.